Τι είναι ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο;
Ο όρος εκφοβισμός και βία στο σχολείο (school bullying) περιγράφει την εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.
Ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο είναι ένα σοβαρό
πρόβλημα. Είναι κάτι που μπορεί να το βιώνουν πολλά παιδιά και να τα
τρομάζει τόσο πολύ, ώστε να φοβούνται να πάνε στο σχολείο.
Γενικά, εκφοβισμός είναι όταν ένα παιδί (ή μια ομάδα
παιδιών)προσπαθεί σκόπιμα να πληγώσει σωματικά ή ψυχικά ένα άλλο παιδί,
με αρνητικές πράξεις ή αρνητικά λόγια εναντίον του. Αυτό συμβαίνει
πολλές φορές και προκαλεί λύπη και φόβο στο παιδί που εκφοβίζεται και
δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
Ο εκφοβισμός μπορεί να συμβεί με πολλούς τρόπους...
- Με κλωτσιές, γροθιές, χτυπήματα με αντικείμενα, τρικλοποδιές, τσιμπήματα, σπρωξίματα ή καταστροφή αντικειμένων.
- Με βρισιές, προσβολές, απειλές που έχουν σκοπό να γελοιοποιήσουν ένα παιδί.
- Με έμμεσους τρόπους, «πίσω από την πλάτη» του παιδιού και γι’ αυτό είναι δύσκολο να τους καταλάβει κανείς. Για παράδειγμα, το παιδί που εκφοβίζει μπορεί να διαδίδει ψέματα ή άσχημες φήμες για το παιδί που εκφοβίζεται με σκοπό να μην το συμπαθούν οι άλλοι, να κάνει αρνητικές ή και χυδαίες χειρονομίες, να λέει αστεία που γελοιοποιούν το παιδί που εκφοβίζεται, να το αποκλείει από τις παρέες και τα παιχνίδια.
- Το παιδί που εκφοβίζει μπορεί να στέλνει στο παιδί που εκφοβίζεται μηνύματα με βρισιές ή χυδαίο περιεχόμενο στο κινητό του ή στο e-mail του. Ακόμη, μπορεί να διαδίδει ψέματα και άσχημες φήμες μέσω του διαδικτύου.
Σχολικός εκφοβισμός: Ποιος κινδυνεύει;
Τι είναι ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός;
Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός αποτελεί
την πιο σύγχρονη μορφή εκφοβισμού, η οποία παίρνει εύκολα και γρήγορα
διαστάσεις και εκτός σχολείου. Περιλαμβάνει την αποστολή απειλητικού ή
υβριστικού υλικού, καθώς και την δημοσίευση φωτογραφιών ή βίντεο τα
οποία έχουν τραβηχθεί χωρίς τη γνώση ή τη συγκατάθεση του παιδιού ή
εφήβου που εκφοβίζεται. Αυτά στέλνονται στο ίδιο το άτομο ή κυκλοφορούν
σε γνωστούς του αποδέκτες μέσα από το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, από
υπηρεσίες που παρέχουν τα κινητά τηλέφωνα (μηνύματα MMS και SMS), και
από διαδικτυακούς τόπους κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Twitter,
Google+ κ.λπ.) και ανάρτησης βίντεο (YouΤube κ.λπ.).
Σκοπός του ηλεκτρονικού εκφοβισμού είναι συνήθως ο αποκλεισμός του
παιδιού ή εφήβου από μια ομάδα, πραγματική ή διαδικτυακή, και η
περιθωριοποίηση, ενώ αρκετές φορές γίνεται και σαν είδος «εκδίκησης» για
κάτι που έχει συμβεί μεταξύ κάποιων παιδιών ή εφήβων, μιας που στο
διαδίκτυο υπάρχει η αίσθηση της ανωνυμίας και της «αόρατης απειλής» από
άγνωστα πρόσωπα.
Αντιμετωπίζοντας τον σχολικό εκφοβισμό:
Σε επίπεδο σχολείου:- Θεσμοθέτηση επιτροπής ενάντια στην ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό από εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς
- Σύνταξη Διακήρυξης του σχολείου ενάντια στη βία: δικαιώματα-υποχρεώσεις-καθήκοντα για όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας
- Διερεύνηση της συχνότητας και των μορφών με τις οποίες εκδηλώνεται ο σχολικός εκφοβισμός –χορήγηση ερωτηματολογίου
- Πραγματοποίηση ομιλιών για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού
- Οργάνωση αποτελεσματικής εποπτείας και επίβλεψης
- Καταγραφή των περιστατικών σχολικού εκφοβισμού
- Συναντήσεις εκπαιδευτικών-γονέων
- Σύνταξη των κανόνων της τάξης ενάντια στη βία και τον εκφοβισμό
- Συζήτηση στην τάξη για τον ορισμό & τις μορφές της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού
- Συζήτηση για τις επιπτώσεις του εκφοβισμού και για τους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης
- Πρόγραμμα δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης βασισμένο στα εργαστήρια που περιλαμβάνει το πρόγραμμα παρέμβασης
- Προαγωγή των συνεργατικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ των μαθητών
- Συζήτηση των εκπαιδευτικών με τους μαθητές που ασκούν βία, καθώς και με τους μαθητές που δέχονται βία, σε ξεχωριστό χρόνο και πλαίσιο
- Το μοντέλο της «σχολική διαμεσολάβησης», που πραγματοποιείται από μαθητές
- Συζήτηση των εκπαιδευτικών με τους γονείς των μαθητών που εμπλέκονται στα ανάλογα περιστατικά
- Διαδικασία παραπομπής σε ειδικές υπηρεσίες, όταν αυτό απαιτείται